Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) Yükselen Pazarlar Forumu’nun açılışında konuşan Bakan Bolat, burada yaptığı konuşmada, geçen on yıllarda globalleşmenin değerli ölçüde başarılı olduğunu ve dünyadaki yoksulluğu azaltmış olsa da kaydedilen ekonomik büyümenin ve refahın farklı bölgeler ve ekonomiler ortasında eşit oranda paylaşılamadığını söyledi.
Dünya ekonomisindeki dengesizliklerin, ticaret, yatırımlar ve ekonomik gelişim için sürdürülebilir olmayan şartlar ve farklılıklar ortaya çıkardığını anlatan Bolat, şöyle devam etti:
“Küresel iktisat son yıllarda esaslı bir dönüşüm ve büyük şoklar yaşamakta, bunlar global ölçekte ayrışmaya ve büyümede yavaşlamaya sebep olmakta. Dünya ticaretindeki büyümenin dengesizliği ve eşit olmayan rekabet şartları, korumacılığın ve büyük ekonomik bloklar ortasındaki ticari tansiyonların ortaya çıkmasına sebep olmuştur. Ayrıyeten, dünya ticareti ve iktisadı yıllardır arz zincirindeki kopukluklar, lojistik maniler ve jeopolitik çatışmalar üzere zahmetlerin tesiri altında.”
“İklim değişikliği ve dijitalleşme global ekonomik yapıyı değiştiriyor”
Ticaret Bakanı Bolat, geçici şokların sebep olduğu türbülansların yanı sıra iki gelişmenin global ekonomik yapıyı değiştirdiğine dikkati çekti.
İlk olarak, iklim değişikliğinin gelişmekte olan ülkelere tesirlerine vurgu yapan Bolat, “Özellikle gelişme yolundaki ülkelerde, çok hava şartları, besin güvenliği ve enflasyon ile kırsal kalkınma ve iktisadın genel işleyişine yönelik riskleri beraberinde getirmiştir. Bu çerçevede, üretim ve tüketim süreçlerinde yapısal değişim gerektiren ‘yeşil dönüşüm’, iktisat siyasetlerinin merkezinde yerini aldı.” diye konuştu.
Bolat, ikinci olarak ise dijitalleşmenin global iktisadın işleyişinde çığır açan değişime sebep olduğunu belirtti. Dijitalleşmenin, bilhassa endüstriyel ihtilalin birinci etaplarında geride kalmış olan ülkeler için büyük fırsatlar yarattığının altını çizen Bolat, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Dijital teknolojilere erişimde fırsat eşitsizliği ve finansman hususları önemli meseleler olarak karşımıza çıkmaya devam etmekte. Global iktisattaki, bilhassa gelişme yolundaki ülkelerde yeşil ve dijital dönüşüm için finansman muhtaçlığının acil olduğu bu yapısal değişim karşısında, yavaşlayan dünya ticareti ve ekonomik büyüme, artan korumacılık ve yüksek borçluluk global refah artışının önünde kıymetli pürüzler oluşturuyor. Buna karşılık, mevcut çok taraflı ekonomik sistem dünya ekonomisindeki yeni parametreleri ve zorlukları takip edebilme kapasitesinden mahrum görünmekte ve aktüel global meseleler karşısında cevap vermekte yetersiz kalıyor.
Bu şartlar altında, dünya iktisadı, globalleşmenin form değiştirdiği kıymetli bir yol ayrımında. İktisat siyasetleri artık daha geniş bir global gündemin, global bedel zincirlerinin işleyişi ise geniş çaplı ve karmaşık global problemlerin birer kesimi haline gelmiştir. Bu çerçevede, özgür ve adil ticaretin yararlarını koruma ederken global ortak pahaları de gözeten, finansmana erişimi güzelleştiren ve sürdürülebilir kalkınmayı destekleyen, aktüel meselelere cevap verebilen birçok taraflı ekonomik sisteme muhtaçlık duyuluyor.”
Bolat, bu gayeye hizmet edebilecek 4 değerli işbirliği alanına dikkati çekerek, açık, şeffaf ve rekabetçi pazarların, öngörülebilir iş ortamı ve yatırımların arttırılmasında kritik rol oynadığını belirtti.
Bolat, bu gayeyle, global iktisatta eşit rekabet şartları sağlayabilmek ismine, kurallara dayanan çok taraflı ticaret sisteminin güçlendirilmesi ve pazarın işleyişini bozan siyasetlerle çaba edilmesi gerektiğini vurguladı.
“Yeşil ve dijital dönüşüm sürecinde birlikte çalışmalıyız”
Bir başka işbirliği alanına da işaret eden Bolat, “Dünya ekonomisindeki ayrışmadan kaçınmak ve tesirli sonuçlara ulaşabilmek için, yeşil ve dijital dönüşüm sürecinde birlikte çalışmalıyız. Bu alandaki çok taraflı işbirliği ‘adil dönüşümün’ sağlanmasının yanı sıra, ticari kısıtlamaların ve ahenk maliyetlerinin en aza indirilmesi için farklı yaklaşımların birbiriyle ahenkleştirilmesi açısından ehemmiyet taşımaktadır. Bu istikametteki adımlar, aktif teknolojilerin ve en âlâ uygulama örneklerinin yayılması için de uygun ortamı yaratacaktır.” diye konuştu.
Bolat, dünya nüfusunun yüzde 9’unun açlıkla uğraş ettiğine ve iklim değişikliğinin tarım üzerinde riskler oluşturduğunu tabir ederek, besin güvenliğinin sağlanması ve kırsal kalkınmanın desteklenmesi için tarım pazarlarının düzgün işleyişi ile güçlü besin ve tarım sistemlerinin geliştirilmesine yönelik çok taraflı diyaloğun artırılması gerektiğini belirtti.
Küresel bedel zincirlerinin dış şoklar karşısındaki dayanıklılığının arttırılması ve global tedarik yapısının uzun vadeli istikrarının sağlanması için çalışmalar yapılmasının kıymetini vurgulayan Bolat, şu sözleri kullandı:
“Bu çerçevede, tedarik kanallarının çeşitlendirilmesi, bağlantılılığın güçlendirilmesi ve kritik girdilere kesintisiz erişimin sağlanması için mal ve hizmetlerin sıkıntısız ve faal sirkülasyonuna hizmet edecek global ve bölgesel inisiyatiflere gereksinim duyulmaktadır. Ayrıyeten, dünya çapında yatırımların ve iştiraklerin arttırılması bölgeler ortasında global tedarik kapasitesinin ve global paha zincirlerinin yararlarının eşit formda dağılmasına yardımcı olacaktır. Bu doğrultuda, çok taraflı iş birliği yoluyla direkt yabancı yatırımların, ortak teşebbüslerin ve iştiraklerin, inançlı teknolojilerin ve ‘know-how’ transferinin desteklenmesi gerekmektedir.”
Değişim ve öngörülmezliğin global iktisadın ana parametreleri haline geldiğini aktaran Bolat, şunları kaydetti: “Daha sürdürülebilir ve adil bir dünya iktisadına ulaşmak ve globalleşmenin kazanımlarını korumak için, yükselen ekonomiler ortasında diyalogun ve iş birliğinin artırılmasına her zamankinden fazla muhtaçlık duyulmaktadır. Süregelen global eşitsizlik ve mağduriyetler devam ederken, günümüzde karşılaştığımız zorluklar karşısında ulusal refahı da sağlayamayız. Bu anlayışla, bu Forumun yükselen iktisatların ortak refaha yönelik açık görüşlü ve yapan görüşmelerin gerçekleştirilebilmesi için eşsiz bir platform fırsatı sunacağına derinden inanıyorum.”
